Reisverslag van een solo fietstocht in het noordwesten van Polen.

Ik wil weer proberen dit dagboek met behulp van mijn PDA en MSdos FTP tijdens de reis bij te houden.

Met de trein naar Berlijn, daarna op de fiets verder en weer met de trein terug van Berlijn naar Apeldoorn.
De terinkaartjes heb ik gekocht bij de TreinReisWinkel. Uitstekende service en snelle afhandeling.

Voor het omrekenen van de Poolse Zloty.

Een paar regenspatjes op weg naar het station. Een paar spatjes op de trein. In Berlijn schijnt weer de zon, 22 graden. Bij het Berlijnse Hauptbahnhof aangekomen blijf ik nog even zitten, Ostbahnhof stap ik uit, kleiner, veel rustiger en meer in de richting van de Poolse grens.
Berlijn uit fietsen gaat nu gemakkelijk. Met een fikse wind in de rug vlieg ik over de Landsberger Allee. Bad Freienwalde is mijn doel. De 158 er naar toe is druk, erg druk. Na de kruising met de autobaan wordt het rustiger. Bordjes die me waarschuwen voor 5 % stijging, lach ik vriendelijk toe. De weg wordt mooier, bossen, goudgele korenvelden, lindebomen geuren intens, de dorpjes vriendelijk, van het 'oude' Oostblokland is hier weinig meer te zien. Of.....kijk in de kleine dorpjes eens wat verder dan de gerestaureerde straatzijde. Op de binnenhofjes wordt er nog niet hard over renovatie nagedacht.
De jeugd, punkers, lopen rond met op hun rug de tekst " Ich scheiss drauf Deutsch zu sein"

Hotel-Restaurant Zum Löwen, een goede keuze, kun je nog slapen en volledig, zeer goed dineren voor 60 Euro.

Ik blijf nog even in Duitsland. 'k Heb gezien dat er langs de Oder aan de Duitse kant fietspaden lopen. En dat klopt. Door een prachtig natuurpark, eenzame verlaten paden, donkere hazelnootbossen. Het asfalt zingt onder mijn banden, een fikse wind in de rug, de benen draaien rustig ontspannen rond, lekker warm van de (geringe) inspanning, vind je het gek dat ik verslaafd ben? De dijk langs de Oder wordt, met geld uit de schijnbaar onuitputtelijke Europapot, nog steeds verbetert. Laat je niet afschrikken door de grote hekken, als het pad er goed uitziet, gewoon er omheen fietsen.

Bij Mescherin ga ik de grens over. De Duitse en Poolse douane staan gemoedelijk tezamen de controle uit te voeren. Ze doen nog steeds wat hun baas zegt. Gelijk wordt ik 'getroffen' door de (oud) communistische grauwsluier. Zelfs de frisse zomerbui kan de vale versletenheid niet wegwassen. Je mag me kortzichtig noemen, maar wat willen WIJ eigenlijk met Polen in de Europeesche unie? Gaan we de Stalinisten heropvoeden? Is het ontwikkelingshulp?

Szczecin is een zeer fietsONvriendelijke stad. Als ik dat geweten had, had ik deze autokakafonie niet als doel gekozen. Richting centrum, opeens zit ik op een tweemaal driebaans snelweg, en ze rijden echt snel. Een (fiets) pad erlangs, snel erop, eindigt in een dicht onkruid oerwoud. Weer de snelweg op, weer een pad, een steile trap op het eind voert me naar weer een onderliggende snelweg, ik blijf centrum volgen. Een volgend pad is totaal onverwacht afgesloten door een schilders stellage. Bagage van de fiets en me er langs wringen. Ik hou mijn neus richting kerktoren. De weg vragen is niet gemakkelijk. In het Engels spreek ik de jongelui aan, stug willen ze doorlopen, ik blijf ze vriendelijk aankijken, tegen zoveel buitenlandse aandacht kunnen ze niet op, ze vertellen me waar ik mij bevind. Toevallig een paar honderd meter verwijderd van mijn doel, het Hotel Rycerski. Een mooi driesterren hotel, de meeste van deze etablissementen moeten niets van fietsen hebben, maar vandaag, in Polen, mag de draadezel in de lobby overnachten.

Lees ik daar bij de restaurants in Szczecin; Pannenkoekenrestaurant Haga, ja Nederlands. Driehonderd verschillende crêpes zo schrijft de Lonely Planet, en verder, wat moet ik daar nu van denken; "proving that the Low Countries are no slouch with batter either." Klinkt op het eerste gezicht toch wel wat negatief, betekent echter dat de Nederlanders ook in de keuken hun mannetje staan.

Om zes uur, in de frisse ochtendzon zit ik op de fiets, acht uur ontbijt is me te laat, ik wil rustig de stad uit. Hardnekkig weiger ik de gebodsborden voor de fietsers te volgen. Ik neem de rechter van de drie banen voor mij, als ze claxonneren oké, ga ik aan de kant, maar dan hebben ze me tenminste gezien. Zoals verwacht is het op zondagochtend rustig op de snelweg, en zonder de 'veilige' fietspaden ben ik tot mijn eigen verrassing in een kwartier buiten de stad, volg Dabie.

Niet altijd staan de richtingsborden in Polen op de goede plaats. Aan de reclameborden zie ik dat ik, om binnendoor te gaan, linksaf moet slaan. Verder is de richting goed aangegeven. Dan volgt een fantastisch stuk fietsen, op gladde asfaltwegen, door prachtige moeras- en natuurgebieden, bijna zonder autoverkeer. En dan zou Polen WEL een grote aanwinst voor 'onze' Unie zijn; je hoort er op vele plaatsen totaal NIETS. Geen autobaan in de verte, zoals je die in Nederland wel bijna overal hoort, heerlijke mooie rustige natuur.

Wolne Pokoje. Ik moet me toch eens beter gaan voorbereiden. Fiets het gehele dorp door op zoek naar hotel of Zimmer Frei. Wolne Pokoje zie ik tientallen maal staan, maar het duurt even voordat ik in de gaten heb dat het Kamer Vrij betekent. Ik ben in Dziwnow, een Schevenings aandoend dorpje aan de Oostzee, barstens vol met Poolse vakantiegangers. Jammer genoeg niet zulke mooie strandtenten als aan 'onze' kust. Verder is de eet- en uitgaansgelegenheid, zoals in veel kustplaatsen, vrij banaal.
Voor 15 Euro heb ik een kamer met douche en toilet.

Vandaag volg ik de fietsroute R10, of liever gezegd zij volgt mij. Zonder kaart is het een rommeltje deze route te fietsen. In het begin, in de bossen, waar ik ze niet echt nodig heb, staan tientallen bordjes, afgewisseld met rode streep op witte ondergrond. In de dorpjes, op de boulevard mag je het zelf uitzoeken. Ik blijf zo dicht mogelijk langs de kust fietsen, de route en ik vinden elkaar telkens weer. Toch ook hier, betekent een rood kruis door een weg op de kaart AFGESLOTEN, eerst na een kilometer of vijf sta ik voor een groot afschrikwekkend hek. Verboden militair terrein. Terug. Een drukke hoofdweg op. En yes, na weer een paar kilometer een routebordje.

Het is een zware dag vandaag. De Polen willen best een fietsroute verzorgen, maar het mag niets kosten. Dus over bestaande paden, niets mis mee eigenlijk. Soms is het een heerlijke mountainbike route, door de modder in de loofbossen, door het rulle zand vlak achter de duinen. Dan weer over beton betonplaten.
Maar ook heel heel veel door dorpjes, wederom barstensvol met Poolse toeristen. De halve bevolking moet zich op dit moment aan de kust bevinden. Souvenirs, eten, drinken, zimmer frei, camping, ik heb het nu al gezien, niet mijn idee van vertier.

Even schrik ik, 220 Euro? Nee, het zijn toch Poolse Zloty’s, inclusief ontbijt en diner. Mooie kamers in het Maxymilian Hotel. Tot nu toe relatief goedkope overnachting voor veel luxe en comfort.
Vandaag ben ik de jongste, het hotel is meer een chique sanatorium. Als ik om half zeven het restaurant van het hotel binnenkom, zitten alle oudjes al aan het dessert. Precies om 6 uur wordt gegeten. Er is nog één plaatsje vrij; bij een echtpaar uit de ehmaligen DDR, vertellen ze trots. Er is niet veel nodig om ze aan de praat te krijgen. En ja ze hebben 20 jaar op een Trabant gewacht, en ja het was iets korter omdat ze connecties hadden. En ook is het waar dat de Oost-Duitse sportmensen doping gebruikten, maar al die wielrenners doping, dat is toch verschrikkelijk, en Amstrong, die heeft vast ook gebruikt. Van de Amerikanen moeten ze (nog steeds) niet veel hebben. Als ik over één Europa met Polen en Turken begin, hebben ze hun duidelijke mening direct klaar. De Polen deugen voor niets en de Turken slaan hun vrouwen, neen dat past niet in Europa. Vraag ik of het nu beter is als vroeger in de DDR, kijken ze elkaar een poosje zwijgend aan, geen antwoord. Jammer, hier wint de beleefdheid het van mijn nieuwsgierigheid.

Abortus. Vanaf 1956, in het communistische tijdperk, was abortus één van de algemeen gebruikte middelen voor geboortecontrole. Na de val van het communisme, kwam de Katholieke kerk weer krachtig in het zadel. (Driekwart van de Polen beweerd katholiek te zijn.) En verbood abortus. Ook kreeg de regering toestemming van de kerk, een verzoek voor lidmaatschap van de EU in te dienen, MITS de abortuswet in Polen maar van kracht zou blijven.
The power of the Lord?

Een waterballet, het heeft de hele nacht geregend, miezert nog steeds vet. De waterplassen op de zandwegen zijn zo breed en lang, het is niet meer mogelijk er droog langs te komen. Dan er maar middendoor. En ja soms zijn ze wat dieper. De schoenen staan al snel vol. Gelukkig is het niet koud. De route R10 volgt mij nog steeds, een beetje zwaar en nat op de zuigende bospaden, maar mooi, erg mooi, de roodwitte (wandel?) route gaat langs het strand, ik probeer rechtdoor het (verboden) natuurgebied in. In een klein uurtje is Wim ook weer terug, door de modder gekeerd, dan maar er omheen. In Jaroslawec word ik door een strenge militaire wachtpost behoedt voor een heen en terugje. Ook rechtsom de binnenzee. Goede raad, fiets de R10 niet zonder kaart. 'k Heb in Szczecin geen kaart kunnen vinden. De Polen fietsen alleen als het bier op is.

Ik dacht dat ik met Scheveningen en Zandvoort het strandvertier wel gezien had, het Poolse strandleven slaat voor mij echt alles, nu in de regen, geen strandweer, zijn de dorpjes werkelijk stampvol.

Omdat het regent fiets ik nog maar een paar dorpjes verder. Heb ik me in Ustka gedoucht, verschijnt de zon; op een terras aan zee schrijf ik u. Het bescheiden maar nette Hotel Alga, heeft nog een plaatsje voor mij.

De Polen hebben de naam stug en onvriendelijk te zijn. Tot nu alleen positieve ervaringen, ik geloof eerder dat ze verlegen zijn. Vraag de weg, ze lopen door, (omdat ze ook niets verstaan) duw ze een kaart onder de neus, ze herkennen iets, en beginnen voluit te praten. Niet dat ik veel versta, maar onvriendelijk, nee hoor.
In een walm van bier komt een Pool, ook op de fiets, zak met oud ijzer op zijn rug, ongevraagd naast me staan. Pak dan weer even de kaart; hebben we toch iets gemeenschappelijks, vertel hem waar ik heen ga, en Yes ik begrijp hoe ik binnendoor kan.

Mijn Pools slecht? Fiets ik een vuurtoren voorbij, vraagt een Pool even later "laternia ?", kan ik hem toch mooi de goede kant op wijzen.

Heb ik net drie bananen en een drinkyoghurt op, wil mijn fiets bepakken, staat er WEL ontbijt om half zeven klaar. Ik fiets graag in de vroege ochtend, dus ontbijt om acht vind ik een beetje laat. De waard heeft het toch goed begrepen. Dan nog maar een keer frühstucken. Polen onvriendelijk? Ook gisteren lag er om zes uur een zeer uitgebreid ontbijtpakket klaar.

Weinig asfalt, zeer weinig asfalt vandaag. Met al de gehele morgen regen erg zwaar fietsen. De fantastische natuur, de wijde binnenmeren, maken het echter een zeer mooie tocht. Langs en door natuurparken, bospaden, boerenweggetjes en graswegen. De boerenweggetjes zijn redelijk te fietsen, zijn alle met betonplaten belegd, niet altijd even vlak. Op de graswegen komen alleen wandelaars en fietsers, met dit weer een grote modderpoel, maar ook hier weer, de prachtig groene natuur maakt het zware fietsen zeer aangenaam en avontuurlijk. Tijdenlang fiets ik, zonder mens of huis te zien.

's Morgens bij het opstaan kraken en krampen mijn botten en spieren. Even later voer ik mijn ijzeren ros weer als een jonge god (?) door het landschap. Om dit kraken en krampen wat rust te geven, het is toch wel zwaar fietsen in de modder, blijf ik nog een dagje in Leba in Hotel Wodnik.

Vanmorgen bezoek ik in het Slowinski National Park de wandelende duinen . Afhankelijk van hun ligging in de wind verplaatsen deze witte bergen zich 2 tot 10 meter per jaar. Ze bereiken een hoogte van 30 tot 40 meter. Alles op hun weg onder het zand begravend. Een Sahara van zes vierkante kilometer.
Rommel trainde hier zijn Afrika Korps.

Een van de Poolse vakantie geneugten is niet rustig in een restaurant dineren. Liever eet de Pool buiten op houten banken onder de parasol. Veel varkensvlees, grote delen geroosterd op een braadstok, spiesen vlees en ui van meer dan een meter lang draaien boven houtskool, je kunt aangeven hoeveel centimeter je wilt nuttigen, veel kebab en de tussenruimtes langs de straat wordt met ijssalons en prullaria verkoop opgevuld.

Om zes uur hang ik de tassen aan de fiets. Het is droog, niet lang. Binnen vijf minuten fiets ik in een vette regen, fietsroute R10, over een modderpad tussen duinen en binnenzee. De boswegen worden met de dag drassiger. Als juli niet het juiste fietsseizoen is, wat dan wel?
De rest van de dag fiets ik me een beetje verloren. De route ben ik na tien kilometer kwijt, en vind deze vandaag ook niet meer terug. Ik onderneem nog twee pogingen, een tien kilometer weer richting kust te fietsen, maar keer onverrichter zake terug; grote roestige hekken, met daar achter sinister uitziende gebouwen houden me tegen.
Het landschap doet met de regen en mistflarden een beetje spookachtig aan. Rustige mooie asfaltwegen, met weinig verkeer. Eigenlijk veel beter fietsen dan de klevende modderpaden, maar ook minder avontuurlijker.

Als er om elf uur een streepje zon verschijnt, zet ik mijn zinnen op een hotelkamer. Vandaag heb ik er genoeg van. In Jastrzebia Gora vind ik Hotel Ara. Ik ben weer aan het strand, niet zover meer verwijderd van Gdansk, de prijzen stijgen, maar 'k heb nu even genoeg van fietsen. In de folder lees ik dat ze in het hotel de meest populaire discotheek van Polen hebben. Welterusten?

Zonder fietsen in de regen, zou het fietsen in de zon niet half zo leuk zijn.

Als om 6 uur de laatste gasten de discotheek verlaten, stap ik in de regen op de fiets. Dat is het voordeel, als je tijdens je werk naar radio SLAM!FM luistert. Een paar extra beats kunnen mijn nachtrust niet verstoren.
Als het al vroeg regent en stormt, kan het ook niet snel slechter worden. En dat wordt het ook niet, snel wordt het droog, maar het blijft stormen. Ik fiets nu naar het zuiden, en heb de zware wind net niet tegen.
Vlak voor Puck stuit ik op een mooi fietspad. Tussen de stad en de zee, weg van de drukke weg. Ben benieuwd waar dit pad heen gaat; na een half uurtje sta ik middenin een uitgebloeid koolzaadveld. Er staat wel netjes een bord "Einde Fietspad". De weg terug zoeken in de buitenwijken is wat moeilijker.

Vandaag fiets ik door de heuvels, niet echt steil. Direct na Rumia een leuke lange klim door (nu) donkere bossen. Weg van het toerisme langs de Oostzeekust ziet de wereld er hier toch wat anders uit. Grauw zijn de dorpen, zeker met dit weer. Maar niet getreurd, ook hier verrijzen de villawijken en vrijstaande grote bungalows, zoals wij dat kennen, als paddestoelen.
In Pruszcz Gdanski, de stad die ik als einddoel gekozen heb, is het moeilijk een hotel te vinden. Vragen levert ook niets op. Dan zie ik toevallig een groot grijs, echt communistisch aandoend gebouw, met HOTEL. Doen? Ziet er niet echt uitnodigend uit. Vind zelf dat ik genoeg gefietst heb voor vandaag. Voor 80,25 Zloty, vergeet vooral de 0.25 niet, heb ik een sobere maar volledig ingerichte goede kamer. Bunker, ja, onderin de kelder, achter grote grijze dikke deuren mag mijn fiets overnachten. Als ik op de formidabele deuren wijs, krijg ik te inderdaad te horen dat dit een bunker is/was.

Russisch nee, die taal spreek ik niet. De ouderen hebben op school Russisch geleerd en, in de hotels spreken ze daarbij gelukkig een beetje Duits. De jeugd spreekt heel redelijk Engels, gelukkig maar, in Jastrzebia Gora zijn de toeristen de Polen zelf, geen menukaarten in Engels of Duits. De vriendelijke bediening vertaalt geduldig.

Vandaag begin ik droog, en het blijft droog. Ik ben al voor elven in Malbork. Ook nu nog met de stormachtige wind in de rug . Verder oostelijker dan Malbork ga ik niet. Hoop nu dus maar dat er snel het mooie weer komt en de wind draait.
Mooie kamer in Hotel Stary Malbork.

In Malbork ben ik even wat eerder afgestapt, omdat ik het, volgens zeggen, grootste gotische kasteel van Europa wil bekijken. Alleen van de buitenkant dan maar. Zondag, beetje bewolkt, een ideale dag voor (Poolse) dagjesmensen het slot te bezoeken. Voor de kassa staat een joekel van een rij, rondleiding per groep verplicht, drie uur lang, heb ik ook geen zin in.
De bouw van de "Marienburg" begon in 1276 en over de eeuwen heen is er door de Teutonische ridders het nodige op en aangebouwd. Met zijn drie verdedigingsringen was het complex ooit 23 hectaren groot. Om de immensiteit van het geheel te kunnen aanschouwen, is de overkant van de rivier de Nogat, waar ik nu net, in een restaurantboot, gebakken paling heb besteld, een zeer goede plaats.

Slimme handelaren, die Polen. Openbare toiletten, zeer vele, en schoon; piesen 1,50 Zloty, cafés geen (eigen) toilet 0,5 liter bier 3-5 Zloty. Wat zou Neelie Smit-Kroes van deze koppelverkoop zeggen?


Voor het eerst in mijn leven steek in de St. Johannes kerk twee kaarsjes aan.

Om vier uur zit ik gedoucht achter mijn eerste pilsje op de markt van Torun. Mooie oude stad. Ook weer barstensvol toeristen. Zo vol, dat ik hier voor eerst moeilijk aan een kamer kom. Het vierde hotel heeft nog een kamer voor één nacht. Doe ik, dan maar geen extra dagje in Torun,

Mooie zonnige fietsdag, de eerste 80 kilometer neem ik een hoofdweg, toch verrassende rustig, ik heb hier binnenweggetjes gereden met meer verkeer. Over kleine heuveltjes, langs onafzienbare graanvelden, koolzaad, jammer genoeg niet meer in de bloei, lieflijke dorpjes, brengt de 55 mij naar Grudziatz. Het is lekker doorfietsen, gewoon de weg volgen even geen kaartlezen. Het is verrassend te zien hoe gemakkelijk ik een grote stad door kom, als je maar GEEN fietspaden neemt, gewoon de hoofd-autoweg blijven volgen.

Na Grudziatz ga ik binnendoor, de fietsroute R1 ook. Heel, heel rustige landweggetjes, weidse blikken over, weer, graanvelden en weilanden. Ik meen ook tabaksakkers te zien. Tabak verwacht ik hier niet, dus kan me vergissen. Een paar Poolse fietsers op weg naar de Oostzee stoppen om een praatje te maken. De beste man is zo druk bezig zijn Engelse zinnen in elkaar te zetten, dat het bijna een eenweg communicatie wordt. Als ze aan de Oostzeekust komen, zijn hun vrouwen ook daar.

Op de markt, onder de parasol trekken de ontelbare toeristen voorbij. Ik ben er zelf ook een, maar zie ze niet graag in zulke grote getallen. Het is tot na negenen nog licht, als de meute weg is, maak ik straks nog wel een rondje, misschien maar goed, dat er maar een kamer voor één nacht is.

De kikkervanger van Torun. Torun heeft haar eigen versie van de rattenvanger van Hamelen. Op het grote plein staat een viool spelende boerenzoon, die door zijn muziek de stad verlost van een kikkerplaag en dan de dochter van de burgermeester mag trouwen. Plagiaat.....?

Voor zover ik kan beoordelen heeft het de gehele nacht door geplensd. Dan eerst maar even rustig ontbijten. Acht uur nog steeds regen, het eerste halve uur fiets ik me ten zuiden van Torun, in de stromende regen totaal verloren. Als ik op de kaart sta te turen, stoppen er twee mannen in een auto naast me (waar komt het toch vandaan dat de Polen stug en onvriendelijk zijn?), en leggen uit dat dit gehele gebied verboden militair oefenterrein is. De wegen staan wel op mijn kaart, maar alles is afgesloten, dan maar er omheen. Nog steeds in de stromende regen over een snelweg. Vrachtverkeer dondert langs me heen, even niet leuk.

Binnen tien minuten zit ik achter een groot bord soep, ernaast witte worsten met mosterd. Geen hotel vandaag, ik ben bij de fam. Jan Piotrowiak in Brezno. Een en al gastvrijheid. De vader spreekt redelijk Duits de dochter doet haar uiterste best haar Engels van school weer terug te halen. En dat lukt.
Hoe kom ik hier?
Mijn ouders hebben met de caravan ook vaak Polen bezocht. En zoals het goede Hollandse campinggasten betaamd worden er tijdens de vakantie veel vrienden en kennissen opgedaan. Mijn vader heeft wel een heel bijzondere manier om zich te bevrienden. Hij rijdt bijvoorbeeld in Polen de zoon van een politieagent van zijn brommer en heeft aan de agent en zijn familie jarenlang leuke kennis, waar de caravan dan op het erf geparkeerd wordt. Hoe ze de familie Piotrowiak 'gevonden' hebben wordt me hier niet duidelijk, gastvrij zijn ze. Ga je naar Polen? Als je in de buurt komt moet je even in Brnezno langs gaan; mijn moeder zet een groot kruis op mijn kaart en schrijft het adres voor mij op.
Daarom zit ik nu dus hier aan de soep.
Tijdens de soep wordt er ook een bed aangeboden. Dat vind ik een beetje te veel van het goede, maar als twee uur later het hotel in de buurt geen plaats heeft, fiets ik toch maar terug.

De basiliek van Lichén. Vanmorgen op de fiets, hemelsbreed over een afstand van ongeveer 15 kilometer, had ik hem al gezien; de toren en de gouden koepel.
Jan, die veearts is, neemt me na zijn dienst mee naar deze kerk, onderweg nog snel even twee varkens inenten. In 2004 is dit geweldig overdadige gebouw gereed gekomen. Gebouwd met geld van de (arme) gelovigen. Het is eerste wat in mij opkomt is; heeft iemand werkelijk zo monsterachting complex nodig? Op vele van mijn vragen schampert Jan een beetje. Het lijkt er zelfs een beetje op, dat hij mij de rondleiding geeft om de belachelijkheid van het geheel aan te tonen. Toch maakt hij meerdere buigingen richting de heiligbeelden. De pastoor van de oude kerk, die te klein was geworden, ene Makulski, hij staat net te preken als we door een van de zalen lopen, vond dat het nodig was. En aldus geschiede. Het schijnt dat zelfs de vorige Poolse Paus vond dat het geld beter gespendeerd had kunnen worden. Achter in de kerk zie ik niet dat voorin alles 'vol' zit, er kunnen 17000 gelovigen plaatsnemen. Alleen de deuren en ramen kosten al drie miljoen dollar. Meer wil vader Makulski niet onthullen. De Polen zijn volgens Jan niet alleen gelovig, maar fanatisch Rooms Katholiek. Overbodig nog om te zeggen dat dit gebouw bijna alle records ten aanzien van grootte, hoogte, lengte en bouwkosten van Polen breekt.

Geheel tegen de Poolse etiquette in, een man wacht op een eerste handreiking van de vrouw, geef ik matka (moeder) bij het afscheid een dikke knuffel en een zoen op beide wangen. Ze heeft mijn favoriete ontbijt gemaakt; bacon en eieren, ik doe me er buitengewoon tegoed aan, en ik zal het dan ook de eerste 50 kilometer moeten bezuren. Daarnaast weet matka van enthousiasme niet wat ze nog allemaal in mijn lunchpakket moet stoppen, Poolse worstjes, augurken, pruimen een halve rol keukenpapier, mijn tas puilt uit. Met een gezicht van afschuw, wat kan mimiek veel goed maken als je elkaars taal niet spreekt, wijst ze op de buitenthermometer; 12 graden. Ik fiets me wel warm, mimiek ik terug.

Weer vertrek ik in de regen. Vandaag komt na een paar uur toch weer de zon te voorschijn, en het wordt een mooie warme fietsdag. De omgeving met eindeloze graan- en koolzaad velden wordt ondanks de twee natuurparken die ik vandaag doorkom, toch wel wat eentonig. De storm is gelukkig gaan liggen, en als de bacon and eggs zijn verteerd fiets ik in een aangenaam tempo in mezelf zingend tegen een tegen aardig windje in.

Het Poolse hotelpersoneel heeft totaal geen moeite met de fiets. Altijd vinden ze wel een veilig plaatsje. Vandaag, fiets rechtop in de lift, naar de kelder van Hotel Rzymski.

Als de zon in je hart schijnt, waar schijnt ze dan niet?

Nog een dag in Poznan.
Mooie stad. Ga zelf maar eens kijken, oude huizen, kerken en musea te over. Ook weer barstensvol van toeristen. De brandende zon wordt afgewisseld met donkere wolken. Natuur heb ik liever dan de stad. Ben weer blij dat ik morgen verder ga.
Aan de kust barst het van de accommodatie, in de (voor toeristen attractieve) grote steden ook, verder, en dat is het grootste deel, weinig overnachtingsmogelijkheden.
'k Heb een leuk café, Lizard King, gevonden met lekkere muziek. En een ZYWIEC halve liter.

Op het gevoel en het kompas fiets ik over goede zandwegen door het Puscza Zielonka Park. Mooi donker bos. Ik kom niet helemaal precies uit waar ik dat gedacht had. Maar who cares? Als ik op een bankje voor een sklep, winkeltje, mijn aldaar gekochte waren nuttig, komt de mevrouw naar buiten en bied me kawa, koffie, aan. Wat zijn ze toch onvriendelijk hè? Wel in elk dorp, hoe klein ook, vind je zo'n sklep, waar de mensen hun dagelijkse benodigdheden kunnen kopen. Nee geen grote winkelwagen vol. Elke dag even met het mandje naar het altijd nabij gelegen winkeltje. Hoe lang nog....straks met de (strenge) EU regeltjes? De welvaart (?) nadert met rasse schreden.
Het allerbelabberdste wegdek in Polen zijn de kasseien. Verschrikkelijk, ik fiets nog liever door de modder. Gelukkig heb ik een goede fiets en een goed lijf; alles blijf er nog aan op de hobbelende stenen. In veel afgelegen dorpjes kom je deze weggetjes tegen.

Vandaag is het mooi weer om te fietsen. Wind in de rug, zon gefilterd door de wolken. Niet te grote afstand. In Wagrowiec denk ik een soort oud communistisch hotel aan te treffen. Niets is minder waar. Eerste schrik ik wel even; vier sterren Pietrak Hotel. Alles hier in dit hotel is volgens 'onze' europeesche normen, behalve de prijs; ongeveer een tientje per ster. Hier kan de, toch wel, snobistische Wim weer zijn hart ophalen. Mooi open restaurant, in Polen zijn vele eetgelegenheden weggestopt in de kelder (of je zit buiten op houten banken onder een parasol), met een fantastisch mooi uitzicht op het meer. En een heel goede keuken.

Op zoek naar onderkomen laat ik me (letterlijk) steeds dieper het bos in sturen. Ik begin in Trzcianka te zoeken. Het is inmiddels bloed heet. Als de zon schijnt, dan ook direct goed. Het is vandaag moeilijk een slaapplaats te vinden. Vol. Vol. Hoor ik meerdere malen. 'k Heb nu eindelijk, na veel vragen, een plaatsje gevonden in een Pensionat, volgens de buren die mij er heen sturen, of een (kinder)kolonie zoals de eigenaar het noemt. Hij heeft hier 45 kinderen te gast, ik mag mee-eten.

Vandaag over rustige binnendoor weggetjes. Door dennenbossen, waar het zo stil is, dat het openen van een colablikje nog als een knal klinkt. Diezelfde cola is alweer lang verdwenen als ik de volgende auto zie.

Wat ik wel zie, of liever ruik, maar niet geloof dat het waar is. Is een paar hectaren grote wietplantage. Alles ruikt hier naar hasj, eerst geef ik het kleine fabriekje de schuld van de coffeeshop lucht. Paar honderd meter verder ruikt het nog steeds. Stap af, loop het veld in, wrijf een paar bloemknoppen fijn en het is voor mij duidelijk, hasj. Zal wel voor medicinale doeleinden zijn. ;>) Of een gewas dat ik niet ken.

Morgen 35 graden. Matka is er niet gerust op, dat ik zonder ontbijt wil vetrekken. Ontbijt is op zondag (pas) om negen uur. Ik wil niemand zo vroeg uit zijn bed jagen, leg ik Matka uit. Ze blijft zoeken en vind haar zoon bereid om om zessen ontbijt te maken.

De ster(ren) van Hotel Pomorska zie ik niet. Het is niet duidelijk of de handdoek voor mij of van de vorige gast is. Wel maakt mevrouw duidelijk dat ze de 50 Zloty voor de overnachting NU wil hebben. Verder is er met de kamer, voor deze prijs, niets mis; douche, toilet en TV zijn op de kamer aanwezig.

De omgeving is mooi, het meer is prachtig, de camping is vol. In het dorp zijn twee oude hotels, 'k had hier nog een extra dagje willen blijven, maar dit mooie alles wordt verrassend slecht voor de toerist uitgenut, althans in dit dorp. Verder fietsen in de hitte is vandaan niet mijn keuze. Ik fiets wel nog een even langs het meer en door het dorp, zie niet iets waar ik een paar nachten blijven wil.

Engels of Duits spreken ze hier geen woord. Een, weer zo'n onvriendelijke, Pool ziet mijn gestuntel om iets te eten te bestellen. Wilt u schnitzel, alle Duitsers eten schnitzel, neen dank u, ik ben Nederlands, netjes vertaald hij het menu en bestelt mijn eten in rap Pools.
Afgaand op hetgeen ik van te voren over die toch zo stugge en onvriendelijke Polen gehoord heb, blijf ik mij elke dag verbazen over het tegenovergestelde. Aan wie ligt dat nu? Polen veranderden niet ineens zo snel. Misschien verwacht de gemiddelde toerist een onvriendelijke Pool, en handelt daarna. En ja, dan krijg je waarschijnlijk altijd een onvriendelijk mens tegenover je, Pool of niet. Wat er ook gebeurt, in welke situatie dan ik ook, ik probeer altijd te beginnen met een vriendelijke glimlach en de toon van mijn stem is uitnodigend ook al weet ik vaak van te voren dat ze mij niet verstaan.

Voor vier Euro heb ik een zeer goed smakende warme volledige lunch. Dat is nu wat ik het meeste waardeer; de goed burgerlijke keuken of het sterren restaurant, alles daartussen kookt alleen voor het geld, smaak is ondergeschikt, zeg ik nu heel kort door de bocht.

In de bossen is het lekker koel, tussen de korenakkers bloedheet. En er zijn veel van die akkers.
Er zijn van die dagen, dan begin ik moe en blijf moe. Vandaag is zo'n dag. In Drawno zou een hotel zijn, ik vind een groot huis, dat naast kano's ook kamers verhuurd. Niet veel soeps, voor mijn tere zieltje, maar bij deze hitte heb ik deze dag geen zin meer.

Ik ben nog steeds op zoek naar een plaats waar ik een paar dagen wil / kan blijven, voor een verwende persoon als ik, moeilijk, in deze hoek van Polen.
Ik heb (weer) dagen genoeg om de globaal geplande ronde te fietsen. Het begin was het weer niet uitnodigend genoeg om even te blijven hangen, nu de accommodatie niet. En yes ik ben echt verwend.

Evenals gisteren stop ik al voor elf uur. Het is nog steeds erg warm. Zeer mooie route vandaag, door het Drawienski Park Narodowy, lekker koele bossen, slechte weg, maar daardoor ook (bijna) geen auto's. Na het park ook verrassend rustige wegen. De R1 fietsroute en ik gaan weer (even) samen op. Dus de vakantiefietsers komen me weer wuivend tegemoet.

In hotel Eljan voel ik me ineens 'vreemd thuis'; de muziek, Leonard Cohen klinkt melancholies vrolijk uit de luidsprekers. Het terras, in de schaduw, weer 30 graden vertelt de thermometer mij, wordt me toch te warm, naar binnen. In het koele restaurant neem ik een driegangen lunch, dat is dan ook weer een groot voordeel van het vroege stoppen. Een middagdutje en dan even het dorpje bekijken.

Muggenolie Naar Polen gereisd? Neem dan (veel) muggenolie mee. 's Avonds, maar ook overdag, en zeker aan de waterkant, sterft het van de muggen en muskieten, gelukkig dragen ze hier geen malaria. Nog nooit ben ik zoveel gebeten. Het zouden ook bedluizen kunnen zijn, maar dat geloof ik niet direct, omdat alles er hier zeer proper uitziet.

Gisteren.
Was wollst du? Als je de Duitse taal een beetje kent, kan dit zeer ruw overkomen. "Wat wil je?" Ook de Pool heeft zo zijn eigen, soms wat ongelukkige, interpretatie van wat nu de Duitse taal zou moeten zijn. Maar als je niet alleen luistert maar ook in de ogen van de spreker kijkt, zie je dat hij / zij in het geheel niet de bedoeling heeft om lomp over te komen. De vraag moet je eerst zelf nog even vertalen in, "Wat kan ik voor u doen?" Want dat is wat de Pool bedoeld.
Wat ik al eerder opmerkte, ik geloof dat de Pool eerder verlegen is. Matka van het pension kijkt bewust weg, als ik langs kom. Ik spreek haar aan, omdat ik graag wil betalen, zodat ik morgen vroeg weg kan. Ze kijkt me nu (bijna) angstig aan en roept zoonlief die Duits spreekt. In tussen mimiek ik "warm hè?", dan ontspant ze, en blijkt ineens wel degelijk een warm mens te zijn. Verlegenheid kan soms als stug of nors overkomen.

Buiten in de schaduw; 18:00 uur, 30 graden. Nu is zo'n koel KELDERrestaurant WEL zeer aangenaam.

Dan nog maar een dorpje verder.....NOG maar een dorpje verder.
Na een frisse regenbui blijft het warm met af en toe donkere dreigende luchten waar niet meer dan een spatje uitvalt. Mijn doel voor vandaag, Lubniewiece, blijkt een 100% Pools vakantiedorp te zijn, wat me bij dit weer, het spettert net weer, helemaal niet bevalt. De 85 worden 109 kilometer. 'k Ben al dagen op zoek naar een plaatsje waar ik een extra nacht wil blijven, in Sulecin zie ik grote borden van een mooi hotel, gelegen aan een meer, gevonden; Osrodek Kormoran.

Het hotel blijkt een agrotoeristische fischwirtschaft te zijn. Wat dat is? Je zit met twee of drie hengels op een bankje aan een grote visvijver. Neemt zo nu en dan een fikse slok bier en kijkt af en toe naar je hengel. Kamperen, kleine huisjes en een mooi restaurant maken het geheel kompleet. Zo'n veertig kilometer van de Duitse grens, betalen in Zloty? Neen liever Euro's.

Veel fietspaden (en natuurlijk ook andere zaken) in en rond Sulecin zijn al aangelegd met behulp van de vetpotten van de EU. Grote borden moeten (ook) vele Polen overtuigen van het nut, op te gaan in één groot Europa. Ik fiets snel maar enkele van de nieuwe fietspaden, dan heb ik tenminste een deel van mijn centjes terug ; >).

Toen Onze Lieve Heer het uitvinden van de kunstbloemen vrijgaf, heeft hij daarbij in de eerste plaats aan de Polen gedacht, de rest van de wereld mocht 'meegenieten'. Nergens ter wereld heb ik zoveel kunstbloemen gezien. Op een afstand zijn de kerkhoven één grote bloemenzee, zomer en winter. Ook bij de vele gedenktekens, ter nagedachtenis van verkeersslachtoffers, langs de straatkant, prachtige bloemen. In het begin kneep ik nog wel eens in de remmen, om deze toch wel erg bijzonder bloeiende bloem te aanschouwen.

De melancholie van het naderen van het einddoel overheerst vandaag. Nog drie dagen naar Berlijn.
Ik moet zeggen dat Polen een aangenaam fietsland is. De, voldoende aanwezig, binnenwegen zijn heerlijk rustige fietslanen. De meeste zand- en/of betonwegen zeer goed te befietsen. Soms even over een wat drukkere weg, maar dat lukt ook wel.
Vandaag weer over heerlijke laantjes, en ja in de dorpjes vaak even over de kasseien. Met een pontje over de Oder, moet nog met de hand van de wal geduwd worden.

Het weer blijft goed.

Prosta, prosta.....rechtdoor, ken ik nu wel in het Pools. Links en rechts ben ik alweer vergeten, mede omdat de Polen zichzelf daar mijn inziens te vaak mee vergissen. In Droznow heb ik de weg gevraagd naar Trezbule, een zandweg.....prosta....prosta. Als ik na drie kwartier en drie perfecte Y splitsingen (met links en rechts evenveel verkeer) later nog geen dorp zie, begin ik te twijfelen. Niemand die ik de weg nogmaals kan vragen. Met toch wel een beetje angstzweet in mijn nek fiets ik op kompas richting Westen. De weg wordt slechter, minder bereden, een meer, gelukkig zie ik aan de overzijde een huisje. Een grote herdershond, midden op mijn pad, een man schildert het huisje. Hallo, hallo, roep ik. Kom maar verder, de hond doet niets, roept hij terug(denk ik). En inderdaad de hond doet niets. Na het meer ben ik ineens in Trezbule. Gelukkig; en, drie kwartier? Al met al nog geen 20 minuten, zo zie je maar weer, dat tijd in het ongewisse veel langer lijkt.

Verder is ook vandaag de route weer fantastisch. De binnenwegen verrassend rustig, met mooi ruwe natuur. Soms wil ik wel wat meer verkeer zien, kan ik eens de weg vragen. Toch in Polen zijn de asfaltwegen zeer goed bewegwijzerd. Soms de zandwegen ook. Geen richtingsbord, geen nood, de Pool is gaarne bereid je te vertellen hoe je je doel bereiken kunt. Neem wel even de tijd, als de Pool toevallig Duits spreekt, (man met de rode pet heeft 13 jaar in Oldenburg, Duitsland, gewerkt) hebben ze veel te vertellen en te vragen.

Om 12 uur steek ik zonder problemen en heel snel de grens met Duitsland weer over. Direct rechts langs de Neisse blijven fietsen, mooie fietspaden. Ik wil naar de eerst volgende grote stad fietsen en nog voor 2 uur (winkels sluiten in Duitsland op zaterdag vroeg) een (fiets)kaart kopen. Ten zuiden van Berlijn moet het wemelen van de fietspaden. Echter een uitnodiging van een landgasthof mit Swimmingpool en Sauna kan ik niet weerstaan. Dan maar zonder kaarten, morgen, zondag zal ik ze ook niet snel vinden.
Echte Duitse zachte stoelen met kussen, heb ik in Polen op harde houten banken, met zo'n gevoelige fietskont toch wel gemist. De bediening jammer genoeg niet zo sexy uitdagend gekleed, maar net als de keuken; gut bürgerlich.

De Poolse bediening is zeer zeker niet onvriendelijk, maar de Duitse höflichkeit slaat toch werkelijk alles. (Soms wel iets TE, voor onze Hollandse stompheid.) Om het kwartier komen ze vragen of er nog iets van mijn dienst is. Nadeel is dat ik nu 's avonds aan het diner volop mag / moet meegenieten van de zeer luidkeels pratende oosterburen. Soms ook wel interessant als de tafels elkaar over en weer vertellen hoe het in vroegere Osten was.

Ik begin nu ook een beetje te begrijpen hoe de Polen hun, volgens Duitse normen, Duitse taal wat lomp gebruiken. Velen hebben dat van de Duitsers zelf geleerd. De man met de rode pet verteld dat hij in drie weken Duits geleerd heeft. In de fabriek moest ik een schlüssel geven, ik wist niet wat dat was. Ik werd (letterlijk) met de neus op de sleutel geduwd. DAT is een schlüssel. Ik kan me zo voorstellen dat daar in de fabriek niet volgens de geldende Duitse normen gecommuniceerd werd. En dat, zeker de Polen, direct met DU aangesproken werden. Kunnen dan de Polen weten, dat in de 'normale' Duitse cultuur iets anders met elkaar omgegaan wordt?

Er zijn genoeg hoge bomen, die ook de bliksem kunnen vangen. En, en als het vandaag mijn tijd is, dan zij dat zo. Ik fiets in een gordijn van regen langs de Oder. Zul je zien, net even geen plaats om te schuilen. Bang van onweer ben ik niet, maar als bliksem en donder tegelijk boven mijn hoofd los knetteren schrik ik toch wel elke keer. Eerst in Eisenhüttenstad vind ik een bushalte waar ik even de grote donder over me heen laat gaan.

In een lichte regen verlaat ik het hotel, aan alle kanten stralen donkergrijze luchten me tegemoet. Wachten heeft geen zin. Direct pik ik de Oder-Neisse fietsroute weer op. Eerst langs de Neisse, al snel weer langs de Oder, die de functie van grensrivier tussen Polen en Duitsland in het noorden verzorgt. Het is een fantastisch mooie route, na de overstromingen van enkele jaren geleden heeft men over en / of onderlangs de opgehoogde en versterkte dijk een mooi fietspad gelegd. Op de dijk fietsen is natuurlijk het mooist. Prachtige vergezichten over rechts de rivier en links de landerijen. Geen auto's te zien. Alleen vandaag is dat ver niet echt ver, met al die regen.

Zo tegen elven, het is net eventjes droog, besluit ik dat het nu echt tijd wordt, richting Berlijn te gaan. Verlaat de Oder, koop een kaart aan een Tankstelle, en zoek een route. Direct in het volgende dorp vind ik bij toeval weer een zeer schone fietsroute langs het Breskower Kanal, nu een idyllisch watertje, en later het Oder-Spree Kanal. Fietsroutes te over, ze staan niet op mijn kaart, maar je ziet ze vanzelf, met (nieuw) Duitse gründlichkeit op veel plaatsen aangelegd, en goed bewegwijzerd.
In Fürstenwald vind ik na 100 kilometer een mooie overnachtingplaats; Hotel Kaiserhof .

Veel fietspaden paden vandaag, weg van alle autoverkeer. Zeker 90% van de route door verlaten streken, met alleen later op de dag ook nog enkele verregende (vakantie)fietsers. Zeer mooi fietsgebied.

Vele wegen leiden naar Rome, en de helft daar van gaan ook naar Berlijn. Zegt een slimme Duitser als ik op de kaart sta te staren. Vanuit Fürstenwalde volg ik direct de fiesroute Berlin Mitte (71 km). Dat lukt tot op ongeveer de helft. Daar zie ik geen bordjes meer, pak de kaart en maak vanaf de Müggelsee mijn eigen route. Een mooi gebied om te verblijven, om door te fietsen wat minder, wel fietspaden maar ook veel verkeer. Berlijn is een zeer grote drukke stad, plaats voor de fietser is er, al moet je die wel zelf vaak zoeken. Een ritje op de fiets over Unter Der Linden geeft toch zeker een extra kick.

Grote steden zijn niet mijn favoriet, voor Berlijn echter maak ik een uitzondering. Ik prijs mezelf gelukkig dat ik deze stad ook eenmaal MET muur heb mogen zien. Zonder de aanwezigheid van dit gedrocht ben ik hier nu voor de tweede maal. En naar mijn mening hebben de Duitsers iets moois van Berlijn gemaakt hebben.

Midden in het centrum vind ik het redelijk geprijsd, althans voor die plaats, Hotel Amelie. Bij de Bundestag en bij het (nieuwe) HauptBahnhof.

Je verwacht het niet direct, maar vlakbij het Centraal Station zijn meerdere strandjes, middenin de stad, langs de Spree, of zomaar ergens zand, waar het met een drankje in dit zonnige weer goed toeven is.

De Akademie der Künste schrijft, een tiental meters van een plaats waar ooit DE muur stond, met grote letters op haar gevel Nichts Ist Erledigt .

Vijf minuutjes op de fiets naar het station, broodje kopen, krant is er nog niet. Op het perron staan al meerdere fietsers te wachten. Neem toch vooral de voor jouw gereserveerde fietsplaats, de Duitser is zeer precies en wil perse de voor HEM gereserveerde plaats.